Co to jest świadczenie chorobowe i komu przysługuje?
Zasiłek chorobowy to świadczenie pieniężne, wypłacane osobom, które stały się niezdolne do pracy z powodu choroby. Przysługuje ono ubezpieczonym, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo (np. pracownicy), jak i dobrowolnie (np. osoby prowadzące działalność gospodarczą). Istotne jest, aby w momencie powstania niezdolności do pracy dana osoba podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. Okres pobierania zasiłku chorobowego jest ograniczony i zależy od rodzaju choroby.
Okres pobierania zasiłku chorobowego
Generalnie, zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni. Wyjątkiem jest niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą lub ciążą – w tych przypadkach okres pobierania zasiłku może być wydłużony do 270 dni. Ważne jest, aby pamiętać o terminowym dostarczaniu zwolnienia lekarskiego do pracodawcy lub bezpośrednio do ZUS, jeśli prowadzimy działalność gospodarczą.
Jak uzyskać prawo do zasiłku?
Aby otrzymać zasiłek chorobowy, konieczne jest posiadanie zwolnienia lekarskiego, wystawionego przez lekarza uprawnionego do wystawiania takich dokumentów. Zwolnienie to, znane jako e-ZLA, jest elektronicznie przekazywane do ZUS. W przypadku pracowników, pracodawca jest odpowiedzialny za przekazanie go do ZUS (jeżeli jest płatnikiem zasiłków) lub bezpośrednio do ZUS. Osoby prowadzące działalność gospodarczą same przekazują zwolnienie lekarskie do ZUS. Niezbędne jest również spełnienie warunku podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Wysokość zasiłku chorobowego
Wysokość zasiłku chorobowego zależy od podstawy wymiaru zasiłku, czyli średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Z reguły, zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru. Wyjątkiem jest niezdolność do pracy powstała w okresie ciąży lub w wyniku wypadku w drodze do pracy lub z pracy – w tych przypadkach zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru.
Kiedy ZUS może odmówić wypłaty świadczenia?
ZUS może odmówić wypłaty zasiłku chorobowego w kilku sytuacjach. Jedną z nich jest brak podlegania ubezpieczeniu chorobowemu w momencie powstania niezdolności do pracy. Inną przyczyną może być wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, np. wykonywanie pracy zarobkowej w czasie choroby. Ważne jest, aby w okresie zwolnienia lekarskiego stosować się do zaleceń lekarza i unikać czynności, które mogłyby opóźnić powrót do zdrowia.
Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego
Zarówno pracodawca, jak i ZUS mają prawo do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego. Kontrola może polegać na sprawdzeniu, czy chory stosuje się do zaleceń lekarskich oraz czy nie wykonuje pracy zarobkowej lub innych czynności, które mogłyby podważyć zasadność zwolnienia lekarskiego. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, ZUS może wstrzymać wypłatę zasiłku chorobowego.
Świadczenie rehabilitacyjne jako kontynuacja zasiłku
W przypadku, gdy po wyczerpaniu okresu pobierania zasiłku chorobowego osoba nadal jest niezdolna do pracy, ale rokuje odzyskanie zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie to przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego należy wnioskować do ZUS.
Zasiłek chorobowy a praca na umowę zlecenie
Osoby pracujące na umowę zlecenie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu tylko wtedy, gdy umowa zlecenie jest ich jedynym tytułem do ubezpieczeń. Wówczas, spełniając warunki do otrzymania zasiłku chorobowego, mogą ubiegać się o to świadczenie. Jeżeli jednak dana osoba posiada inny tytuł do ubezpieczeń (np. jest zatrudniona na umowę o pracę), to podleganie ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu umowy zlecenie jest dobrowolne.
